معرفی انواع شیشه و کاربردهای آن

شیشه یک ماده با کاربردهای بسیار گسترده است که در زمینه‌های مختلفی مانند دکوراسیون، تکنولوژی، علوم و غیره استفاده می‌شود. به عنوان مثال، شیشه در درب و پنجره‌ها، عینک، و تجهیزات الکترونیکی نوری به کار می‌رود. یکی از قدیمی‌ترین انواع شیشه، نوع سیلیکاتی آن است که ماده اولیه‌اش ماسه می‌باشد.

تولید شیشه از طریق خنک کردن سریع ماده مذاب شیشه انجام می‌شود. امروزه، اکثر شیشه‌ها شامل حدود ۷۰٪ سیلیس هستند، اما در برخی فناوری‌ها از شیشه‌های غیرسیلیسی نیز استفاده می‌شود. تاریخ شیشه به دوران سنگی بازمی‌گردد.

معرفی انواع شیشه

برخی از باستان‌شناسان بر این باورند که اولین شیشه حدود ۴ هزار سال پیش در مصر باستان تولید شده است. شیشه‌های اولیه به دلیل ناخالصی‌های زیاد، نور را به‌خوبی عبور نمی‌دادند.

در دوران قرون وسطی، شیشه کاربرد گسترده‌ای در زمینه‌های زینتی پیدا کرد و در معماری ایرانی و اسلامی، شیشه رنگی جایگاه ویژه‌ای یافت.

شیشه یک ماده سخت است که توانایی خراشیدن بسیاری از اجسام را دارد. برای خط انداختن روی شیشه، از الماس استفاده می‌شود، زیرا سختی الماس بیشتر از شیشه است. دلیل استفاده از شیشه در ساختمان‌ها، قابلیت عبور نور آن است که در عین حال از ورود حشرات، باد، باران و سایر عوامل محیطی جلوگیری می‌کند.

علاوه بر این، قیمت مناسب شیشه نسبت به مصالح دیگر، باعث می‌شود که استفاده از آن در ابعاد بزرگ و حتی نماهای تمام‌شیشه مقرون به صرفه باشد. شیشه در برابر اسیدها و بسیاری از مواد شیمیایی مقاوم است و به همین دلیل در آزمایشگاه‌ها از شیشه برای نگهداری مواد استفاده می‌شود. تنها اسید فلوئوریدریک قابلیت حل کردن شیشه را دارد.

شیشه چگونه ساخته می‌شود؟

شیشه در ابتدا به‌صورت طبیعی و از طریق وقوع آتش‌فشان‌ها به دست می‌آمد. در این فرآیند، ماده سیلیس به واسطه گرمای شدید مذاب می‌شد و سپس با سرد شدن، شیشه ایجاد می‌گردید که انسان‌ها آن را از باقی‌مانده‌های مواد آتش‌فشانی جدا می‌کردند.

با گذر زمان، انسان‌ها توانستند مهارت تولید شیشه را به‌دست آورند و کوره‌های ذوب شیشه را در دو نوع بوته‌ای و مخزنی ایجاد کردند. کوره‌های بوته‌ای معمولاً تا ۲ تن خمیر شیشه تولید می‌کنند و از مواد پلاتین و خاک رس ساخته شده‌اند؛ این کوره‌ها برای تولید شیشه در حجم کم مناسب هستند. در مقابل، کوره‌های مخزنی از بلوک‌های نسوز ساخته شده و اطراف آن‌ها با لوله‌های آب خنک پوشش داده می‌شود تا از سوختن دیواره‌های کوره جلوگیری شود. در این مرحله، شیشه بی‌رنگ می‌شود و سپس به کوره‌ای دیگر با دمای کم‌تر منتقل می‌شود تا موج شیشه تراشیده شود.

در فرآیند تولید شیشه، مواد اولیه به دانه‌های کوچک‌تر از ۲ میلی‌متر تبدیل می‌شوند. سپس این پودر با مواد دیگر و آب ترکیب شده و این ترکیب ذوب می‌شود تا خمیر شیشه به دست آید. مواد اصلی تشکیل‌دهنده شیشه شامل سیلیس، کربنات سدیم و آهک هستند.

انواع شیشه و کاربرد آن

انتخاب نوع شیشه به استفاده‌ای که مورد نظر داریم بستگی دارد. در مراحل اولیه، باید به محل نصب توجه کنیم و سپس بر اساس عواملی مانند زیبایی، عایق صوتی بودن، استحکام و ایمنی، شیشه‌ای مناسب با نیاز خود تهیه کنیم.

انواع شیشه برای پنجره دوجداره

شیشه‌های دوجداره که به آن‌ها شیشه‌های عایق نیز گفته می‌شود، از ورود حرارت و سرمای خارج به داخل منزل جلوگیری می‌کنند. این شیشه‌ها در تابستان از ورود گرمای بیرون ممانعت می‌کنند و در زمستان مانع ورود هوای سرد به داخل خانه می‌شوند. به این ترتیب، مصرف انرژی و سوخت در خانه کاهش می‌یابد.

اگر این شیشه‌ها با پروفیل‌های پنجره UPVC ترکیب شوند، عایق بودن آن‌ها بهبود یافته و از نفوذ گرد و غبار و صداها به داخل منزل نیز محافظت می‌کنند. همانطور که در مطالب دیگر آکادمی هافمن ذکر شده، در فضای بین صفحات شیشه دو جداره و سه جداره، از گاز آرگون استفاده می‌شود. این گاز موجب افزایش عایق‌بندی می‌شود و از ایجاد بخار و رطوبت میان دو جداره پنجره جلوگیری می‌کند.

شیشه‌های رنگی

شیشه‌های رنگی به دو روش مختلف تولید می‌شوند. در روش اول، هنگام ساخت شیشه، مواد شیمیایی رنگی به متریال مذاب شیشه اضافه می‌شود و پس از سرد شدن، شیشه به رنگ‌های مورد نظر در می‌آید. در روش دوم، شیشه بدون رنگ را به محلول مذاب شیشه رنگی وارد می‌کنند و با سرد شدن، شیشه رنگی تولید می‌شود.

شیشه‌های رنگی نوعی شیشه دکوراتیو هستند و در معماری ایرانی و اسلامی جایگاه ویژه‌ای دارند؛ به‌عنوان مثال، مسجد صورتی در شیراز از نمونه‌های بارز این نوع شیشه‌ها است. امروزه، برای زیباسازی طراحی داخلی و خارجی و دکوراسیون، از شیشه‌های رنگی استفاده می‌شود. زیبایی نقش مهمی در سلامت روان انسان‌ها دارد و با به‌کارگیری صحیح و انتخاب پالت‌های رنگی مناسب، می‌توان اثرات روان‌شناسانه مثبتی به محیط افزود.

شیشه سکوریت

شیشه سکوریت یکی دیگر از انواع شیشه است که بسیار شناخته شده می‌باشد. این نوع شیشه‌ها به دلیل مقاومت بالایی که دارند، در صورت شکستن به قطعات ریز و غیر برنده تقسیم می‌شوند که خطر کمتری نسبت به خرده‌های شیشه معمولی دارند. برای تولید شیشه سکوریت، در مرحله حرارتی، تا ۷۰۰ درجه سانتی‌گراد گرم شده و سپس به سرعت سرد می‌شوند. این شوک حرارتی، مقاومت شیشه را حدود ۴ برابر افزایش می‌دهد و کاربرد گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد.

شیشه پیرکس

شیشه پیرکس یکی دیگر از انواع شیشه است که به‌ویژه در ظروف آشپزخانه کاربرد فراوانی دارد. این شیشه‌ها برای درب‌های فر، شیشه بخاری و ظروف آزمایشگاهی نیز استفاده می‌شوند. شیشه‌های پیرکس در برابر حرارت مستقیم مقاوم بوده و در مواجهه با مواد شیمیایی یا اسیدی و بازی به تغییرات حساسی دچار نمی‌شوند.

انواع شیشه مات

شیشه مات یا شیشه ساتینه، نوعی شیشه است که با استفاده از روش‌های مختلفی مانند اکسیداسیون، سرامیک‌کاری، سندبلاست، لمینت‌سازی و رنگ‌آمیزی، سطح آن را مات و غیرشفاف می‌کنند. این نوع شیشه برای استفاده در داخل و خارج ساختمان، دکوراسیون داخلی و خارجی، ابزارهای نورپردازی و موارد دیگر مناسب است. انواع شیشه مات به شرح زیر است:

1. شیشه مات اکسیدی (Acid Etched Glass)
2. شیشه مات سرامیکی (Ceramic Fritted Glass)
3. شیشه مات سندبلاست (Sandblasted Glass)
4. شیشه مات لمینت (Laminated Frosted Glass)
5. شیشه مات رنگی (Colored Frosted Glass)
6. شیشه مات پلی کربنات (Polycarbonate Frosted Glass)

شیشه مشجر

شیشه مشجر، که به شیشه مات نیز معروف است، نوعی شیشه است که با افزودن ماده‌ای به آن، مات شده و شفافیت آن کاهش می‌یابد. این نوع شیشه معمولاً برای حفظ حریم خصوصی و جلوگیری از نفوذ نور به داخل ساختمان‌ها استفاده می‌شود. همچنین، در برخی صنایع نظیر تولید لامپ‌های نورپردازی، شیشه مشجر به‌عنوان نوعی فیلتر کاربرد دارد.

شیشه نشکن

شیشه‌های نشکن از سه لایه تشکیل شده‌اند که لایه وسط آن از جنس پلاستیک شفاف است و این لایه‌ها با چسب‌های شفاف به یکدیگر متصل شده‌اند. در صورت شکستن، قطعات خرده‌شیشه به شکل ریز باقی می‌مانند و بر روی شیشه باقی می‌مانند. به همین دلیل، این شیشه‌ها در ساخت خودرو و ویترین فروشگاه‌ها به کار می‌روند. لایه‌های این شیشه‌ها می‌توانند از شیشه سکوریت نیز استفاده کنند تا ایمنی بیشتری فراهم شود.

شیشه ضد گلوله

شیشه‌های ضد گلوله به گونه‌ای طراحی می‌شوند که انرژی گلوله را جذب کرده و مانع از عبور آن می‌شوند. این شیشه‌ها از چندین لایه پلی کربنات ساخته شده و با طلق‌های پلیمری تقویت می‌شوند. کاربرد اصلی این شیشه‌ها در طلافروشی‌ها، بانک‌ها، موزه‌ها و مراکز مهم دولتی و امنیتی است.

شیشه رفلکس

شیشه رفلکس که به عنوان شیشه بازتابی نیز شناخته می‌شود، قادر است نور و حرارت را منعکس کند. در طول روز، این شیشه‌ها تصویر محیط را مانند یک آینه بازتاب می‌دهند. اما در شب، از داخل منزل تصویر را منعکس می‌کنند. این نوع شیشه‌ها می‌توانند به صرفه‌جویی در هزینه انرژی کمک کرده و حریم خصوصی منزل را در طول روز افزایش دهند. البته در شب باید پرده کشیده شود!

شیشه منحنی

تا چندی پیش، خم کردن شیشه‌ها برای انسان ممکن نبود، اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی، می‌توان شیشه‌ها را به‌صورت منحنی برای ایجاد نمای جذاب‌تر در معماری و دکوراسیون طراحی کرد. همچنین، این نوع شیشه‌ها در خودروها نیز کاربردهای متعددی دارند. به علاوه، در شیشه‌های منحنی، توجه به مقاومت و کیفیت نیز ضروری است، زیرا زیبایی نباید به کیفیت لطمه بزند.

انواع شیشه ساختمانی

شیشه‌ها را می‌توان با ویژگی‌های فیزیکی متنوعی تولید کرد تا متناسب با نیازهای مختلف باشند. از پروژه‌های صنعتی بزرگ تا پنجره‌های اصلی خانه، این شیشه‌ها کاربردهای زیادی دارند. در ادامه به بررسی انواع شیشه ساختمانی می‌پردازیم:

شیشه تخت

شیشه تخت، که اولین محصول فرایند شناور ساخت شیشه است، دارای ضخامت یکنواختی است و از طریق پردازش‌های بیشتر، سطح صاف‌تری خواهد داشت. این نوع شیشه به‌راحتی می‌شکند و معمولاً در شیشه‌های دوجداره پس از پردازش بیشتر به کار می‌رود. از جمله کاربردهای شیشه تخت می‌توان به پنجره‌های خانه، ایستگاه‌های اتوبوس، لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی اشاره کرد.

شیشه‌های مقاوم

شیشه‌های مقاوم به طرق مختلفی قابل استفاده هستند و کاربردهایی همچون درهای دوش، مبلمان شیشه‌ای و قفسه‌ها را شامل می‌شوند. اصلی‌ترین مزیت این شیشه‌ها مقاومت در برابر شکستگی است. در فرایند خنک‌سازی شیشه‌های مقاوم، ضربه‌های خنثی‌کننده‌ای ایجاد می‌شود که در صورت شکستن، شیشه به قطعات کوچک مربعی تقسیم می‌شود و خطر آسیب را کاهش می‌دهد.

شیشه طرح دار

شیشه طرح دار معمولاً با عبور شیشه گرم شده از میان غلتک‌های دارای الگوی منظم تولید می‌شود تا طرح مورد نظر روی سطح شیشه حک شود. این نوع شیشه اغلب برای پنجره‌ها و درهای حمام مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ جایی که ممکن است نیاز به نور باشد اما شفافیت کامل مد نظر نباشد.

سخن نهایی

در این مقاله به بررسی مختصری از شیشه، تاریخچه و انواع آن پرداختیم و اطلاعات مفیدی برای انتخاب شیشه مناسب براساس کارکرد مورد نظر به دست آوردیم. فراموش نکنید که کارشناسان هافمن همواره آماده پاسخگویی به سوالات شما در زمینه شیشه‌های دو جداره و سه جداره و قیمت پنجره‌های دو جداره هستند. اگر نظری درباره این مطلب دارید، خوشحال می‌شویم آن را با ما در میان بگذارید.